Хатырыкская сельская модельная библиотека им. М.А.Охлопковой

Аан дойдуну атыйахтыы аймаабыт, харах уулаах, аччык эҥээрдээх Аҕа дойду Улуу сэриитэ 1418 күн усталаах туоратыгар салҕанан барбыта.

Бу иэдээни биһиги нэһилиэкпит дьоно эр санааларын булгуруппакка көрсүбүттэрэ, норуот хааннаах, өһүөннээх өстөөҕү утары өлөр-тиллэр охсуһууга туруммута. Героизм, эр санаалаах буолуу холобурун көрдөрбүтэ, элбэх эрэйи-кыһалҕаны, муҥу-сору, быстыыны-эстиини, өлүүнү-сүтүүнү көрсүбүтэ. Тыылга оҕо, дьахтар, кырдьаҕастар түүннэри-күннэри түбүктээх  үлэ үөһүгэр сылдьыбыттара. Кыайыы туһа диэн биир санаанан салайтаран үлэлээбиттэрэ, олорбуттара.

Хатырык нэһилиэгэ ыраах тыылга да олордор, ньургун уолаттарын фроҥҥа ыыппыта. Сэриигэ өлбүт, сураҕа суох сүппүт буойуннар күөгэйэр күннэригэр  сүһүөхтэрин үрдүгэр сылдьар эдэр-чэгиэн дьон бастыҥа, ыччаттара этилэр. Тыылга элбэх киһи кыаҕы таһынан үлэ күүрээнин тулуйбакка, ас-үөл тиийбэтиттэн аччыктаан-хоргуйан өлбүттэрэ.

Билигин сэрии, тыыл ветераннара сааһыран, кырдьан, ыалдьан, олохторо муҥурданан, өлөн-сүтэн көҕүрээн олох аҕыйаатылар.

Билиҥҥи көлүөнэ дьон эһэлэрбит, аҕаларбыт, убайдарбыт Аҕа дойду улуу сэриитигэр көрдөрбүт үтүө холобурдарынан киэн туттабыт. Кинилэр хорсун быһыыларын уруйдуубут-айхаллыыбыт, барҕа махтал иһирэх тылларын ис сүрэхпититтэн, истиҥ дууһабытыттан иэйэн-куойан туран этэбит. Кинилэр албан ааттарыгар, дьоһун сурахтарыгар сүһүөхтүүн сүгүрүйэбит, хоолдьуктуун хоҥкуйабыт.

Бу олох иһин турууласпыт, саа-саадах тутан сэриилэспит, кыайыы туһугар тыылга бэриниилээхтик үлэлээбит аҕа көлүөнэ дьоммут ааттарын биһиги оҕолорбут, сиэннэрбит билиэх тустаахтар диэн соруктаан Кыайыы 80 сылын көрсө Россияҕа Аҕа дойдуну көмүскээччилэр, Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Ийэ дойдуну көмүскээччилэр, Нам улууһугар Кыайыы,   Хатырык нэһилиэгэр Ытыктабыл сылларыгар анаан эһиги болҕомтоҕутугар тыыл, сэрии бэтэрээннэрин кэпсээн хаалларбыт кэриэс тылларын, көмүс куоластарын иһитиннэрэбит.

Биһиги кинилэри ахтар, кэпсиир, кэриэстиир эбээһинэстээхпит, төлөрүйбэт иэстээхпит. Кэлэр кэмнэргэ кинилэр кэрэ ааттара ытыктана, үгүс үйэлэргэ өрүүтүн ахтылла туруохтара.

Суханов Баһылай ийэтэ Ааныс Уус Аммосов Уйбаан улахан кыыһа этэ.

Аҕата бастакы хомуурга 1942 с. фашистары утары  сэриигэ барбыта уонна эргиллибэтэҕэ. Кинилэр 1931 с. бастакы уол оҕоломмуттара, үөрүүлэрэ улахана. Уолларыгар аҕатын аатын биэрбиттэрэ. Ону баара уоллара 5-ҕэр ийэтэ Ааныс өлөн хаалбыта. Кинилэр бастакы уолларын кэннэ оҕоломмотохторо. Онон кыра Бааска уол аҕатыгар соҕотох уола буолбута.

Бааска уол сэрии саҕаланыытыгар баара суоҕа 10 саастааҕа. Василий Васильевич кэргэнэ Александра Павловна, Хатырык орто оскуолатыгар үөрэнэн ааҕар, суруйар буолбута. Кыра сааһыттан фермаҕа үлэлээн улааппыт.

Сэрии сылларыгар күүскэ үлэлээн, күнүстэри-түүннэри тирии бөҕө имитэн, куобах тириитинэн ичигэс таҥас – бэргэһэ, үтүлүк, кээнчэ тигэллэр эбит. Түүнү быһа куулунан тигэн туттараллар эбит. Ол курдук былааны толорон, байыастары хааччыйан, эт, үүт, арыы, ичигэс таҥас ыыта тураллара. 

Сухановтар Хатырыкка колхоз, совхоз сайдыытыгар үгүс сыраларын биэрэн туран, тутаах үлэһиттэринэн буолбуттара. Дьиэ-уот тэринэн, үс оҕону төрөтөн, иитэн-үөрэтэн үлэһит оҥортообуттара.

Бүгүн, сэрии кэмин оҕолорун Сухановтар дьиэ кэргэннэрин кэпсээннэрин истиҥ, сэргээҥ! Бу аудио-устууну Улуу Кыайыы 65 сылыгар нэһилиэкпит олохтооҕо Васильев Валентин Титович устубутун “Элбэх хайысхалаах культурнай-спортивнай Киин” специалиһа Наумова Ульяна Геннадьевна тиксэрдэ. Кинилэргэ улахан махталбытын биллэрэбит. КИМ ДА УМНУЛЛУБАТ! ТУОХ ДА УМНУЛЛУБАТ!